Roślina podczas dojrzewania pobiera z ziemi składniki odżywcze, dlatego tak ważne jest regularnie wzbogacanie gleby o nawozy. Dostarczone do podłoża nawozy organiczne dostarczają do ziemi makro- i mikroelementy oraz materiał do tworzenia próchnicy. Poprawiając regularnie stan gleby w naszych ogródkach działkowych, mamy pewność zadowalającego plonowania. Najbardziej cenioną metodą poprawiania jakości gleb jest stosowanie naturalnych nawozów organicznych. Dostarczają one roślinom niezbędnych makro- i mikroelementów oraz wzbogacają glebę w próchnicę i polepszają jej właściwości fitosanitarne. Jak zrobić kompostownik?
Spis treści
Czym jest kompost?
Jest to naturalny nawóz stosowany w wielu ogródkach, przydomowych uprawach i tunelach foliowych. Powstaje w wyniku rozkładu tlenowego części roślinnych i zwierzęcych. Liście, zbędne części roślin, niektóre odpadki z kuchni oraz sierść, pióra, a zwłaszcza odchody zwierzęce to zaledwie kilka składników, które wykorzystuje się w pryzmach kompostowych. Pryzmy są to kopce w kształcie trapezu lub specjalne pojemniki nazywane kompostownikami.
Z czego robi się kompost ?
Większość odpadów, które powstają podczas pielęgnacji upraw i ogrodu, może stać się składnikiem kompostu. W kompost może przerodzić się skoszona trwa, zgrabione liście drzew oraz krzewów, zdrowe elementy warzyw i owoców. W ostatnim przypadku ważne jest, aby nie wykazywały żadnych zmian chorobowych, w przeciwnym razie kompost może stać się siedliskiem do rozwoju patogenów. Pozostałości z przycinania żywopłotu, drzew owocowych i ziół również mogą wchodzić w skład kompostownika. Do tego kulinarne odpady takie jak obierki, skórki, skorupki jajek i fusy. Jeśli oprócz upraw w gospodarstwie prowadzony jest chów zwierząt, to wszelkie pozostałości powstałe w wyniku hodowli mogą zostać dodane do nawozu (pióra, odchody, słoma, sierść).
Do kompostu nie dodaje się roślin chorych, chwastów z nasionami, nieposiekanych na drobne kawałki gałęzi krzewów i drzew, pozostałości z kuchni (mięso i kości), kolorowych gazet, skórek z cytrusów i popiołu. Wyjątek w przypadku popiołu stanowi popiół drzewny, jednak nie może stanowić więcej niż 3% całego kompostu. Plastik, metal, szkło lub kamienie to również nieodpowiedni materiał na kompost.
W jakim miejscu przygotować kompostownik?
Nim przygotujemy kompostownik, ważne jest wybranie odpowiedniego miejsca. Dobrą lokalizacją będzie postawienie go od strony północnej, wystawiając go na łagodne działanie wiatru oraz w częściowo zacienionym stanowisku. Warto pamiętać, aby wskazane miejsce nie było przez większą część dnia w permanentnym cieniu. Materia w pryzmie powinna być nagrzana, a długie zastoje ciepła mogą doprowadzić do spowolnienia procesu rozkładu.
Czynnikiem, który jest równie ważny, lecz chodzi w nim o walory estetyczne i uniknięcie przykrych zapachów, to ulokowanie kompostownika na tyle daleko, aby nie raził w oczy ani “nie zanieczyścił” powietrza. Pamiętajmy jednak, że musi zostać umiejscowiony na tyle blisko, aby wygodne było jego przewożenie, a dokładanie kolejnych warstw i nawadnianie pryzmy nie nastręczało dodatkowych trudności.
Jak duży powinien być kompostownik?
Istotne jest, aby wielkość kompostownika nie przekraczała 130 cm wysokości i 150 cm szerokości. Konstrukcja musi być przewiewna, a tworzący się kompost strukturą i zapachem ma przypominać żyzną ziemię.
Wielkość kompostownika zależy od indywidualnych potrzeb uprawiającego. Znając areał, w prosty sposób można obliczyć, ile nawozu z kompostownika trzeba zużyć w tunelu foliowym. Małe namioty ogrodnicze, a dokładniej hobbystyczne ogrodnictwo, będzie wymagać mniej kompostu niż producenci roślin, którzy prowadzą wielometrowe obiekty (profesjonalny tunel foliowy). Na 1m2 przestrzeni uprawowej powinny przypadać 2 litry kompostownika, więc na tunel foliowy jednowegetacyjny 15 m2 będzie przypadać 30 litrów kompostu.
Jak przygotować kompost krok po kroku?
Po wyborze miejsca nadchodzi czas na przygotowanie kompostownika. Nie umieszcza się go w dołach, ponieważ ogranicza to przepływ powietrza, co w konsekwencji doprowadzi do gnicia, a nie do rozkładu. Surowce zaczną wydzielać przykry zapach, przy czym nie zyskają żadnych cennych dla upraw mikro- i makroskładników. Całkowicie zamknięty zbiornik też nie nadaje się do przygotowywania kompostownika. Powolny rozkład materiału organicznego wymaga ciepła i dostępu powietrza. Spód takiego pojemnika powinien mieć styczność z glebą, tak aby żyjące w niej mikroorganizmy przenikały do pryzmy, wspierając rozpad materiału organicznego.
Prawidłowe przygotowanie kompostu polega na wykonaniu warstw w odpowiedniej kolejności.
- Na samym początku układa się warstwę drenażową, składającą się z rozdrobnionych gałęzi i krzewów wraz z sporą warstwą ściętej, podwiędłej trawy.
- Następnie dodaje się wszelkie resztki kuchenne, które zakryją pierwsza warstwę. Potem z kolei przykrywa się ją dolomitem. Właśnie w tej warstwie powinny znaleźć się łuski z cebuli, fusy z kawy oraz herbaty itp. To one stanowią idealny pokarm dla dżdżownic, które drenują cały kompostownik.
- Drugą warstwę oraz każdą kolejną przykrywa się żyzną gleba, torfem lub kompostem. Niektórzy z uprawiających stosują drobno rozkruszoną glinę, a nawet mączkę z wodorostów. Zadowalające efekty, które osiągają podczas upraw pod osłonami, zachęcają do skorzystania z dodatków do kompostu. Jeśli ogrodnik prowadzi rośliny, które wymagają do poprawnego wzrostu dużej ilości azotu, do pryzmy warto dodać rośliny z rodziny bobowatych. Jedną z najczęściej stosowanych jest łubin, który może zostać zasadzony jako przedplon w tunelu foliowym, zebrany i dodany do kompostownika. Znacznie podwyższa stężenie azotu, tak więc przynosi dużo profitów jako składnik.
- W ten sposób mamy już prawie przygotowany kompostownik. Ostatnim elementem prac jest przykrycie go warstwą termiczną. W tym celu możemy posłużyć się liśćmi, słomą lub sianem, które ograniczają wychładzanie się pryzmy oraz utratę wilgotności i azotu.
Ogrzewanie tunelu foliowego kompostem
Podczas przemian w kompoście wynikających z rozkładu materiału organicznego powstaje duża ilość ciepła. Dodatnią temperaturę wykorzystuje się od bardzo dawna w cieplarniach. Oczywiście znacznie wydajniejszym rozwiązaniem jest zainstalowanie systemów ogrzewania, jednak wiąże się z tym wydatek, któremu można zapobiec. Metodę ogrzewania kompostem szczególnie poleca się osobom, które prowadzą uprawy warzyw i owoców hobbystycznie lub chciałby mieć w pełni ekologiczny plon.
W tunelu ogrodniczym przy samym podłożu układa się 30 cm warstwę kompostownika (lub obornika końskiego), po czym przysypuje się ją ziemią. Zachodzący proces rozkładu wytwarza ciepło oraz uwalnia je do namiotu foliowego. Przy wykorzystaniu szczelnej foliowej struktury uprawy pod osłonami zaczyna się o miesiąc wcześniej niż uprawy plenerowe i o kolejny miesiąc wydłuża sezon wegetacyjny. Zyskując w ten sposób dwa miesiące, a przy odpowiednich pracach pielęgnacyjnych i sprzyjającej pogodzie nawet trzy pozwalają na osiągnięcie optymalnych warunków. Rośliny dzięki tunelom oraz szklarniom mają optymalne warunki do rozwoju na każdym etapie wegetacji. Temperatura w szklarni foliowej może nie być zbyt wysoka w trakcie mroźnej zimy. Jednak nie może spaść poniżej 0 stopni Celsjusza, co i tak daje przewagę roślinom w następnym sezonie wegetacyjnym.
