Jeżyny jeszcze do niedawna kojarzyły się wielu osobom wyłącznie z lasem, ponieważ właśnie tam można było zebrać te smaczne owoce. Z czasem powstały odmiany nadające się do do upraw w ogródku oraz tunelu foliowym. Sporo właściwości leczniczych, bogactwo soli mineralnych, duże ilości witamin C i E to wystarczające powody, aby znaleźć miejsce na jeżynę w ogródku, działce lub pod osłonami.
W tej części poradnika Krosagro opowiemy, krok po kroku jak uprawiać jeżyny w tunelu foliowym: jak je przycinać, pielęgnować, kiedy sadzić, jak chronić przed mrozem oraz kiedy zbierać plon.
Spis treści
Co to jest jeżyna?
Jeżyna bezkolcowa pochodzi z grupy roślin różowatych, jest odmianą powstałą od jeżyny dzikiej i kilku innych. Jej cechą szczególną jest to, iż na etapie krzyżowania usunięto kolce, przez co cały proces hodowli stał się bardziej wygodny.
Jeżyna ma niewielkie wymagania uprawowe, dlatego jest najchętniej wybieranym krzewem do przydomowego ogrodu lub na działkę. Zakwita w maju, białymi kwiatami, które są atrakcyjne dla owadów zapylających. Słodko-kwaśny lub cierpki smak owoców sprawia, że mogą one posłużyć do produkcji nalewek, przetworów oraz win. Pierwsze z nich pojawiają się w lipcu, jednak prawdziwy wysyp zaczyna się na przełomie sierpnia i września. Owoce zebrane w tym terminie są najsłodsze.
Łodygi mogą mieć od 2 do 5 metrów, z czasem będą wymagać wsparcia, co wiąże się z przygotowaniem podpór. Należy je dobrze przymocować do konstrukcji, ponieważ nie posiadają żadnych organów czepnych. Ze względu na swoje rozmiary pod plantację bardziej będą nadawać się sezonowe tunele foliowe, które są o wiele wyższe niż cieplarnie jedno lub wielowegetacyjne. Oczywiście w nich również można prowadzić tę roślinę, jednak trzeba będzie ją skracać, tak aby nie stykała się z osłoną.
Wymagania uprawowe jeżyny bezkolcowej
- Stanowisko
Choć sama roślina nie jest trudna w uprawie, posiada specyficzne wymagania środowiskowe. Nie powinno się jej uprawiać na stanowisku, na którym w poprzednim sezonie rosły pomidory, ziemniaki, papryka, maliny oraz truskawki przez ostatnie 3 lata. Wiele chorób i szkodników, które atakuje wymienione rośliny, są również zagrożeniem dla jeżyn.
Krzewy optymalnie rosną na ciepłym i słonecznym stanowisku. Rosną również na stanowiskach półcienistych, lecz wtedy gorzej owocują. Roślina ma średnią odporność na mróz, dlatego należy ją okrywać na czas zimy.
- Gleba
Podłoże powinno być zasobne w makro- i mikroskładniki, bogate w próchnicę, lekkie i umiarkowanie wilgotne, o odczynie lekko kwaśnym, a pH między 6,0 a 7,0. Przy niższym niż 5,5 podłoże trzeba będzie wapnować, a przy wyższym jeżyna może przejawiać braki żelaza. Piaszczyste i ciężkie podłoża nie nadają się pod uprawę, jednak jeśli nie ma innego wyboru, konieczne będzie duże nawożenie obornikiem, kompostem lub nawozem zielonym.
- Nawożenie
Roślina do poprawnego wzrostu wymaga lekko kwaśnej gleby, dlatego przy jej nawożeniu stosuje się nawozy o wysokim stężeniu potasu i azotu. Wiosną dostarcza się roślinie wieloskładnikowych nawozów, 50 g saletry amonowej i do 50 g siarczanu potasu dla każdego krzewu z osobna. Jeżyna to roślina wieloletnia (żyje do 20 lat), warto więc co roku dostarczać jej dawkę dobrze rozłożonego kompostu.
Sadzenie i rozstaw jeżyn
Dobry termin na sadzenie jeżyny to początek wiosny lub późna jesień. Dół na roślinę powinien mieć głębokość oraz szerokość 45 cm, gdyż w chwili sadzenia trzeba wymieszać ziemię z obornikiem. Następnie korzenie przysypuje się ziemią, uklepuje podłoże i obficie podlewa. Odstęp między jedną a drugą rośliną powinien wynosić od 2 do 4 m. Należy pamiętać, aby zbudować stelaż, na którym roślina będzie się podpierać.
- Rozmnażanie
Rozmnażanie jeżyny jest dość proste, wystarczy pobrać odrosty korzeniowe lub przygotować sadzonkę z pędów, odkładów poziomych. Warto pamiętać, że jeżyna bezkolcowa to krzyżówka. Zdarza się, że pędy, które wybiły z części podziemnej, będą zaopatrzone w kolce. To zaś znacznie utrudnia późniejszą pielęgnację.
- Przycinanie
Owoce jeżyny rozwijają się na pędach ubiegłorocznych, a więc te pędy, które owocowały, trzeba przycinać przy samej ziemi. Młode pędy zostawia się do wiosny, a po zimie pozostawia silne i zdrowe. Ich liczba zależy od odmiany, jej wzrostu oraz warunków podczas wegetacji, z reguły waha się od 6 do 8. Słabe lub chore pędy należy wyciąć, aby nie obciążały rośliny. Pozostałe rozkłada się na konstrukcji, tak aby były prześwietlane przez promienie słoneczne. Odrosty korzeniowe, które wybijają z ziemi niedaleko rośliny matecznej, należy zlikwidować, urywając lub ucinają szpadlem.
Pielęgnacja jeżyn pod osłonami
Ściółkowanie agrotkaniną tunelu foliowego – jeżyna źle znosi przedłużającą się suszę ze względu na płytki system korzeniowy. Aby zapobiec wysychaniu gleby oraz zminimalizować zachwaszczanie, na całości uprawy w tunelu foliowym rozkłada się agrotkaninę. W celu uniknięcia szkód wyrządzonych przez mróz, krzewy przed zimą okrywa się włókniną lub słomianym chochołem. Oczywiście wystarczy również sama cieplarnia lub mini tunel foliowy.
Ochrona roślin przed ptakami – owoce często są zjadane przez dzikie ptaki, zmusza to do zainstalowania siatek, tak aby zwierzęta nie miały dostępu do plonu.
- Zbiór
Roślina plonuje przez trzy miesiące, w lipcu, sierpniu i we wrześniu. Warto więc od czasu do czasu zaglądać do cieplarni, aby systematycznie zbierać owoce. Zwykle od 3 do 8 dni od pojawianie dojrzałego owocu na krzewie, pozostałe również są gotowe do ścięcia. Bardzo ważne jest, aby nie ciągnąć za jeżyny, gdyż zerwane z szypułek łatwo się gniotą. Najbezpieczniej odcinać je od krzewu. Aby wydłużyć możliwy czas przechowywania, należy sam zbiór przeprowadzić w bezdeszczowy dzień lub po wietrzeniu szklarni foliowej. Suche owoce charakteryzują się dłuższym terminem przydatności.
