Hydroponika w uprawach pod osłonami to nowoczesny sposób na prowadzenia plantacji. Ta metoda to nic innego jak hodowla roślin na wodzie, bez wykorzystania gleby. Choć systemy te dla wielu osób pozostają wyłącznie ciekawostką, to coraz więcej tuneli foliowych jest w nie wyposażone. Osłony umożliwiają pełne sterowanie klimatem: to uprawiający decyduje o temperaturze oraz wilgotności wewnątrz tunelu. To jedynie dwie zalety z wielu, które sprawiają, że namiot ogrodniczy to opłacalne i skuteczne narzędzie. Połączenie cieplarni z optymalną technologią agrotechniczna prowadzi do zrewolucjonizowania rynku oraz do rywalizacji z dużymi zakładami rolnymi.
Spis treści
Czym jest hydroponika?
Stwierdzenie o uprawie roślin na wodzie jest dużym uogólnieniem. Otóż taka hodowla byłaby skazana na porażkę, doprowadziłoby to do gnicia korzeni. W uprawach hydroponicznych rośliny osadzane są w specjalnie do tego przystosowanych naczyniach z tworzyw sztucznych, wypełnionych obojętnym podłożem. Zewnętrzna część naczynia, na którym znajduje się wskaźnik, pokazuje poziom wody. Sama ciecz wzbogacona jest o składniki odżywcze. Rośliny pobierają je za pomocą korzeni sięgających aż do tafli wody.
Warunkiem udanej uprawy jest utrzymania pH na stałym i optymalnym poziomie, najlepiej jeśli te kryteria wahają się w przedziale od 5,5 do 6,5. Należy nie doprowadzać do destabilizacji pH poza tę skale, a pozwoli to na stworzenie idealnych warunków fitosanitarnych. Zalecane jest stałe monitorowanie pH. Tak aby w przypadku jakichkolwiek zmian doprowadzić je jak najszybciej do poziomu normatywnego. Na rynku dostępny jest cały szereg płynów, proszków, granulatów pH plus i pH minus służących do tego zabiegu.
Ciecze, roztwory i woda w uprawach hydroponicznych pod osłonami
Jako że spora część hydroponiki związana jest z wodą, jej jakość oraz skład jest najistotniejszy. Choć możliwe jest stosowanie wody wodociągowej, to przed wprowadzeniem jej do obiegu, woda ta musi koniecznie odstać. Zawarty w niej chlor i fluor źle wpływają na stan zdrowia roślin. Bywa, że nawet stojąca już długo woda w dalszym ciągu ma zbyt wysokie pH; wtedy stosuje się regulatory plus i minus w zależności od potrzeb. Aby pominąć część etapu dostosowywania cieczy, stosuje się wodę destylowaną, z której usunięto w trakcie procesów oczyszczania większość składników i soli mineralnych. Taka woda posiada pH ok. 6,5 do 7,5, a po wprowadzeniu nawozów znacznie szybciej dostosowuje się do wymaganego przez uprawę pH.
Jako że hydroponika to rozwiązana całoroczne, przeznaczone do tuneli foliowych ogrzewanych, istotne jest zachowanie stałej temperatury wody. Utrzymanie jej w kryteriach od 20 do 25°C, a optymalnie 23°C, daje najlepsze efekty. Takie systemy są w znacznym stopniu zautomatyzowane, wystarczy więc określić dawki, proporcje i kryteria, a cała technologia wspomagająca przeprowadzi resztę procesów.
Płyn wewnątrz naczyń należy wymieniać średnio co tydzień. Taka systematyka jest konieczna, aby zachować prawidłowe proporcje składników mineralnych i odżywczych.
Po zakończonym plonowaniu należy oczyścić cały system specjalnym środkiem, stworzonym i wyselekcjonowanym do tego typu upraw. Dzięki konserwacji przedłuża się żywotność technologii hydro, która jest po chwili gotowa do następnej uprawy.
Naczynia i donice do upraw hydroponicznych w namiotach ogrodniczych
Donice z reguły składają się z dwóch części – zewnętrznej i wewnętrznej.
- Część zewnętrzna – taka donica wykonana jest z tworzywa sztucznego, szkła lub ceramiki, materiał nie przepuszcza wody, jest odporny na działania cieczy oraz chemicznie neutralny. Wybierając przeźroczyste donice, należy chronić je przed ciągłym naświetlaniem, sprzyja to bowiem rozwojowi glonów oraz uszkadza system korzeniowy. Do stanowisk z transparentnymi naczyniami używa się systemów cieniowania tuneli foliowych oraz sztucznego oświetlenia. Pojemniki na rośliny powinny być zaciemnione.
- Cześć wewnętrzna – element wykonany z surowców naturalnych i sztucznych, w szerokiej ofercie podłoży należy uwzględnić te, które cechują się dużą przepuszczalnością wody i umożliwiają przerastanie korzeni. Niektóre z nich będą wymagały co jakiś czas uzupełnienia podłoża lub jego wysterylizowania. Istotne, by były dostosowane do systemu hydroponicznego które będzie w użyciu w trakcie upraw.
Podłoże do uprawy hydroponicznej
- Keramzyt – powstaje poprzez wypalanie kulek glinianych, jest to podłoże, które pozwala na kontrolowanie składników odżywczych w roztworze wodnym. Grudki są obojętne pH, a w trakcie wytwarzania straciły wszelkie wartości odżywcze. Jest to podłoże ekologiczne, które można stosować przez wiele sezonów, wystarczy je wysterylizować. Dodatkowo jest lekkie oraz z biegiem czasu nie zbija się w warstwy. Jako porowaty substrat łączony jest z innymi, aby zwiększyć przepływ wilgotności, i powietrza.
- Wermikulit – ilasty materiał, który zwiększa objętość, kiedy jest podgrzewany. Charakterystyczne naturalne przesiąkanie sprawia, że nadaje się do pasywnych systemów hydroponicznych.
- Perlit – skała wulkaniczna, która – podobnie jak wermikulit – w trakcie podgrzewania zwiększa swoją objętość. Ten lekki materiał o strukturze pęcherzykowatej stosowany jest do zapobiegania zagęszczeniu się podłoża.
- Włókna kokosowe – naturalny substrat otrzymywany jako efekt uboczny rozłupywania orzechów, ma optymalne warunki w stosunku do wody i powietrza. Znaczna wymiana kationowa w takim podłożu sprawia, że wszelkie wartości odżywcze i minerały magazynowane są wewnątrz włókna, a w razie potrzeby rośliny pobierają te elementy.
Substrarty do uprawy hydroponicznej
- Pumeks – kolejna wulkaniczna skała, o podobnych cechach jak perlit.
- Piasek – choć jest to tani surowiec, to nabierając wody, staje się coraz cięższy, a przed każdym następnym użyciem musi być sterylizowany.
- Żwir – kolejny tani i łatwy w zdobyciu surowiec, zwykle stosowany w akwariach. Po wyparzeniu może być stosowany w plantacjach hydroponicznych, łatwo utrzymać jego czystość i jest skuteczny w przepuszczaniu wody. Niestety jest ciężki, a w przypadku systemów bez stałego przepływu wody korzenie mogą wyschnąć.
- Włókna drzewne – znakomity organiczny substrat, który przez wiele sezonów nie zmienia struktury, jest obojętny i nie doprowadza do zmian, funkcjonując w otoczeniu regulatorów wzrostu.
- Wełna mineralna – nowoczesny substrat najczęściej wybierany w uprawach hydroponicznych. Ze względu na swoją uniwersalność sprawdza się w hodowli roślin każdego typu. Powstaje poprzez podgrzanie skały bazaltowej, podczas odwirowywaniu płynnej masy i późniejszego oziębienia tworzą się włókna. Jeśli chodzi o parametry uprawowe korzystnie wypada w przewiewności i pojemności wodnej. Jest bardzo efektywnym substratem, który uznawany jest za szkodliwy dla człowieka.
Rodzaje i odmiany roślin do uprawy hydroponicznej w tunelach ogrodniczych
Prawie każdy materiał siewny nadaje się do hydroponiki, choć w ofercie są specjalnie wyselekcjonowane odmiany dostosowane do tejże technologii. Rośliny, które wcześniej wyrosły już na plantacjach hydro, są przystosowane do radzenia sobie w takich warunkach. W rezultacie nasiona o wiele lepiej sprawują się w hodowli, a cały proces wegetacyjny jest znacznie usprawniony.
Można również wprowadzać sadzonki, trzeba natomiast liczyć się z tym, że jest to sposób znacznie dłuższy. Starsze korzenie nieprzystosowane do nowych warunków mogą uschnąć, należy je wtedy delikatnie usunąć, aby nie zaczęły gnić. Wybiera się młodnik zdrowy, którego system korzeniowy jest w trakcie dojrzewania, należy równocześnie pilnie obserwować, czy roślina się przyjęła.
Nawozy do hydroponiki w uprawach pod osłonami
Aby procesy wegetacyjne przebiegały w pełni sprawnie, roślinę należy nawozić, ponieważ wtedy do wody zostaje dostarczana odpowiednia ilość składników mineralnych i odżywczych. W hydroponice używa się tabletek, specjalnych granulatów, które szybko rozpuszczają się w wodzie. Dojrzewając w uprawach plenerowych warzywa, owoce i kwiaty pobierają składniki z gleby. W tym przypadku, jak już zostało napisane powyżej, podłoże w uprawach hydroponicznych jest obojętne i nie ma żadnego wpływu na rozwój roślin. Woda destylowana również nie posiada żadnych wartości odżywczych, co umożliwia to precyzyjne określenia ilości dawek nawozu.
Nim wprowadzi się roztwór z nawozem do systemu hydro, należy po dokładnym wymieszaniu zostawić go na 24 godziny, aby odstał przed przyłączeniem. W tym czasie odparowują niepotrzebne substancje oraz zachodzą reakcje mające wzbogacić ciecz o korzystne elementy. Producenci nawozów dołączają instrukcje, tabele proporcji, z których należy korzystać, aby dostosować ilość nawozu do rodzaju i wielkości upraw. Normalne nawozy nie nadają się dla roślin hydroponicznych, gdyż zbyt intensywnie zmieniają odczyn i ph roztworu wodnego, a wszelka duża deregulacja prowadzi do uszkodzenia plonu.
Zalety hydroponiki w tunelu foliowym
Uprawiający ma pełną możliwość ustalania, w jakich ilościach zostanie dostarczony nawóz. Poziom nawożenia da się skutecznie obliczyć przy pomocy odpowiednich kalkulatorów. Tak więc dawka będzie w pełni optymalna, a procesy wegetacyjne roślin zostaną zoptymalizowane. Warzywa i owoce rosnące w uprawach hydroponicznych nie są zagrożone przez szkodniki i choroby rozwijające się w glebie. Porażenia patogenami oraz plaga szkodliwych agrofagów ze względu na minimalną przestrzeń rozwojową, rzadko dotykają takich plantacji. Jako że są to systemy w pełni zautomatyzowane, to każdy aspekt, który przyczynia się do procesów rozwojowych, znacznie usprawnia hodowlę. Sterylne warunki podłoża oraz wysoki poziom czystości prac sprawiają, że jakość i cena otrzymanego plonu są wysokie.
Inną korzyścią jest to, że w hodowlach hydroponicznych prawie nigdy nie zdarzają się przesadzania. Korzystnie ukorzenione rośliny mogą rosną w jednym miejscu przez wiele lat, bez obaw o porażania, wyjałowienie czy utwardzenie struktury.
