Zimowe zbiory warzyw przeprowadza się wtedy, gdy spiżarnia jest już pełna po brzegi. Kiedy brakuje miejsca na półkach, jedynym sposobem na przechowywanie warzyw pozostaje pozostawienie ich na grządce. Choć wydaje się to szkodliwe dla roślin, po odpowiednim zabezpieczeniu tunelu foliowego wewnątrz będą panować sprzyjające warunki. Uprawiający zamierzający poprawić warunki bytowe rośliny często w tym celu wykorzystują tunel foliowy. Metoda przechowywania roślin w namiotach ogrodniczych nie jest ani innowacyjna, ani często stosowana, odkąd w sklepach przez cały rok można kupić warzywa i owoce. Dla ogrodników, którzy szukają nowych wyzwań na czas zimy, stosowanie tej metody może być kolejnym cennym doświadczeniem. Natomiast zwolennicy permakultury dość często sięgają do tego sposobu, aby mieć stały dostęp do świeżych roślin, podobnie zresztą jak weganie i wegetarianie, którzy cenią niezależność, w łatwy sposób mogą ograniczyć zakupy jarzyn w sklepach. Należy jednak pamiętać, aby do przechowywania roślin w glebie wyselekcjonować gatunki i odmiany, które mogą poszczycić się odpornością na mróz i przymrozki.
Spis treści
Zimowy zbiór warzyw
Nie wszystkie rośliny wytrzymują temperaturę spadającą poniżej 0°C. Warzywa ciepłolubne, takie jak pomidory, papryka oraz sałata, może uszkodzić nawet najsłabszy przymrozek, dlatego sadzi się je jako jedne z pierwszych, aby miały wystarczająco dużo czasu na dojrzewanie, unikając jednocześnie sytuacji, w których plon letni jest wystawiony na niskie temperatury. Skoro istnieją rośliny podatne na chłód, czy istnieją takie, które cechują się wysoką odpornością mróz? Zapewne wielu z nas miało styczność z takimi gatunkami i odmianami lub chociaż o nich słyszało. Jest to “elita” warzyw, które nawet w skrajnych warunkach nie przerywają wegetacji, a w stan spoczynku przechodzą dopiero przy -12°C, a niektóre z nich nawet przy -17 °C. Do trwałych warzyw należą:
- brukselka
- czosnek
- pory – odmiany zimujące
- pietruszka korzeniowa i naciowa
- jarmuż
- pasternak
- skorzonera
Zamarzanie (i odtajanie) w żaden sposób nie pogarsza jakości wymienionych roślin. Mimo że są to rośliny odporne, warto prowadzić je pod osłonami. Tunel foliowy może służyć nie tylko w celu wydłużenia okresu wegetacji roślin, ale i do zabezpieczenia ich przed zimą. Gleba, która nie uległa całkowitemu zamrożeniu, o wiele szybciej będzie zdatna od nasadzeń, a plon w takim podłożu zacznie wegetację dość wcześnie.
Wymienione powyżej rośliny dzięki cieplarni foliowej mogą pozostawać w glebie do stycznia. Następne miesiące stają się coraz cieplejsze, tak więc warto dać roślinie chwilę na wypoczynek. Należy jednak pamiętać, że w przypadku roślin korzeniowych wyciągnięcie ich z przemarzniętej zmieni może być trudne. Natomiast w namiocie ogrodniczym nic takiego nam nie grozi.
Uprawa warzyw podczas zimy w tunelu foliowym
Pozostawianie roślin w gruncie jest bardzo starą metodą, w zamierzchłych czasach był to jeden ze sposobów przechowywania. Pozostające na grządkach rośliny mogą być zbierane na bieżąco, co sprzyja unikaniu wielu chorób przechowalniczych.
W polskim klimacie takie działanie będzie skuteczne jedynie z nielicznymi gatunkami. Można je podzielić na dwie grupy: warzywa odporne na przymrozki i mrozy do -5 °C i warzywa całkowicie mrozoodporna.
Warzywa wytrzymałe na przymrozki i nieduże mrozy
Taki rodzaj roślin zbiera się późną jesienią oraz początkiem zimy. Plon roślin tej grupy musi zostać osłonięty, by nie mogła go uszkodzić temperatura niższa niż -5°C. Solidna osłona i ocynkowany tunel foliowy powinien w zupełności wystarczyć. Jeśli jednak ogrodnik dysponuje ograniczoną powierzchnią lub nie chce rozkładać pełnowymiarowego namiotu rolniczego, może zastąpić go mniejszą strukturą. Mini tunel foliowy to drobna konstrukcja, która bezpośrednio przylega do ziemi. Nawet taka osłona zmniejszy szanse na to, że plon ulegnie uszkodzeniu podczas niskich temperatur.
- Endywia – kilka jej odmian jest całkowicie mrozoodpornych, znaczna część cechuje się niewielką odpornością na mrozy. Choć endywię można uprawiać jako roślinę zimową, należy ją umieścić w bloku foliowym, okryć agrowłókniną lub igliwiem. Ma niskie wymagania uprawowe, a plon zbiera się do połowy grudnia. Optymalne stanowisko powinno być oświetlone przez większą część dnia, choć lekko zacienione też sprawdzą się w uprawie endywii. Pomimo że endywia toleruje i rośnie na prawie każdym typie gleby, należy unikać gleb podmokłych. Jeśli ziemia będzie zasobna w wodę, mrozoodpornośc rośliny będzie znacznie niższa.
- Modrak morski – jest to roślina kapustna, której wszystkie części nadziemne są zdatne do spożycia (kwiaty, liście, łodygi). Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego, rosnąc – na co wskazuje sama nazwa – nad morzem. Choć jest określana mianem mrozoodpornej, ważne jest jej okrycie. Nabierze wtedy wyrazistego smaku (orzechowego) i będzie bardziej krucha. Modrak nie jest rośliną, która plonuje zimą. Zbiór następuje z reguły w drugim albo trzecim roku od posadzenia. W celu lepszego plonowania w pierwszym roku nie zbiera się z niej liści. Przepuszczalne i lekkie gleby będą idealne do hodowli modraka.
- Bób – o uprawie bobu i jego pielęgnacji przygotowaliśmy osobny poradnik, który można przeczytać w linku “Uprawa bobu w tunelu foliowym”. Bób jest rośliną, która również wymaga okrycia w zimie, lecz wytrzymuje spadki temperatury do -6°C.
Warzywa mrozoodporne – całkowicie odporne na mróz
Istnieje całkiem spora grupa roślin, która charakteryzuje się wysoką odpornoscią na mróz. Przedstawiciele tej grupy są w stanie wytrzymać spadki temperatury nawet do -17°C. Można je zbierać przez cały czas trwania zimy. Tego rodzaju plon stanie się cennym dodatkiem do jarzyn kupowanych w sklepie. Poniżej wymieniliśmy jedynie kilka z najbardziej odpornych warzyw:
Jarmuż – roślina, która dość długo była niedoceniana, lecz w chwili zaliczenia jej do grupy superfood, zyskała niekwestionowaną popularność. Coraz częściej jarmuż można spotkać w sklepach i hipermarketach. Stał się wręcz wychwalanym przez dietetyków i kucharzy symbolem zdrowego odżywiania. Jest to gatunek całkowicie mrozoodporny, a zarazem pierwsza roślina, która wypuszcza młodę pędy wraz z nadejściem wiosny.
Brukselka – zaskakujące, jak wiele dzieci nie przepada za tym warzywem. Brukselka jednak należy do grupy warzyw bogatych w składniki zdrowotne. Tworząc odpowiednie warunki w cieplarni, można przetrzymać ją aż do przedwiośnia. Choć wytrzymuje temperatury do -15°C, warto hodować ją pod osłoną, aby stała się jedną z pierwszych i ostatnich roślin uprawianych w namiocie ogrodowym.
Por – nie wszystkie odmiany pora mogą pochwalić się odpornością na mróz, dlatego warto wpierw zapoznać się z odmianami zimowymi. Część z nich jest w stanie sprostać temperaturze do -12°C, ważne, aby były odpowiednio doświetlony. Dlatego też na stanowisko wybiera się miejsce słoneczne i ciepłe. Na roślinę negatywnie wpływają podmuchy wiatru, jednak ściana z folii w pełni redukuje ten czynnik. Hodowla z reguły prowadzona jest z rozsady, którą wprowadza się w maju. Por jest bardzo podatny na niedobór wody, dlatego należy systematycznie go podlewać. Wszelkie przedłużające się okresy suszy prowadzą do osłabienia plonowania. Zbiór można przeprowadzić zarówno w listopadzie, jak i do pierwszej połowy grudnia.
