Jak mówi stare porzekadło “Błędów nie popełnia ten, kto nic nie robi”. Otóż przed wieloma błędami można się wystrzec za pomocą wiedzy na temat rzeczy, których należy unikać. Tunel foliowy, tak jak i ogród, to miejsce, gdzie zachodzi dziesiątki procesów, jedne wpływają na drugie, a między nimi dochodzi do zawiłych połączeń. Zakłócenie któregoś z nich może doprowadzić do chaosu, a nawet przerwania wegetacji roślin. Jedne łatwo skorygować, a konsekwencje będą nikłe, inne natomiast mogą doprowadzić w skrajnym przypadku do obumarcia rośliny.
Bez obaw! Nawet doświadczeni ogrodnicy, którzy mają za sobą wiele sezonów popełniają mają na koncie pomyłki. Jednak z roku na rok, plonu jest coraz więcej. Spiżarnia zapełnia się po brzegi, a my sami wspominamy z uśmiechem pierwsze prace w cieplarni.
W tej części poradnika Krosagro opowiemy o 7 najczęściej popełnianych błędach w uprawach pod osłonami oraz przedstawimy rozwiązania jak ich unikać.
Spis treści
1# Przedwczesne sadzenie w tunelu
Choć tunel foliowy chroni rośliny przed mrozem, to tylko częściowo. Osłona przepuszcza promienie słoneczne, a te nagrzewają powietrze i glebę. Spowalnia również utratę ciepła na przestrzeni dnia i nocy oraz podczas słonecznych, aczkolwiek zimnych dni. Jednak bez dodatkowego ogrzewania, w postaci pieca, nawiewinic lub grzejników przy niskich temperaturach, w szklarni będzie cieplej, lecz niewystarczająco. Zwłaszcza dla roślin egzotycznych lub orientalnych, natomiast rodzime dadzą sobie radę.
- Rozwiązanie:
Należy bacznie obserwować pogodę, temperaturę w namiocie i przestrzegać terminów siewu tak, aby rośliny miały wytworzone komfortowe warunki. Da to gwarancję, że zasiane bezpośrednio do gruntu nasiona doczekają wschodów, a sadzonki będą prawidłowo się rozwijać. Jeśli zależy nam na czasie, a na daną chwilę nie mamy możliwości zainwestowania w ogrzewanie, możemy rozstawić nad grządkami mini tunel foliowy. To drobna konstrukcja która działa podobnie do pełnowymiarowej struktury z tym wyjątkiem, że da się ją umieścić pod większą.
2# Zbyt gęste sadzenie pod osłonami
To zrozumiałe, że każdy ogrodnik chce zebrać jak największe plony, jednak należy pamiętać, że każda roślina do poprawnego wzrostu potrzebuje przestrzeni. Niektóre z roślin, jak sałata szpinak, rukola i jarmuż nie mają problemu z rozwijaniem się obok innych. Jednakże znaczna część z nich preferuje wolną przestrzeń, a zwarte uprawy im szkodzą. Dla przykładu można podać pomidory, które są często uprawiane pod osłonami. Wymagają wręcz cyrkulacji powietrza, w innym przypadku ich stan zdrowia mocno się pogarsza. Inne warzywa jak brokuły, kalafior, bakłażan czy papryka także potrzebują przestrzeni do rozwoju i “oddychania”.
- Rozwiązanie:
Nim przejdziemy do planowania nowoczesnego ogródka w tunelu foliowym, można wcześniej go rozrysować. Do tego warto wcześniej zapoznać się z roślinami, które chcemy uprawiać, o metodach hodowli, minimalnym i maksymalnym rozstawie, wymaganiach względem temperatury, gleby oraz nawozów, a zwłaszcza istotne będą dla nas, relacje z innymi warzywami. Niektóre z roślin można sadzić blisko siebie, działa to korzystnie dla obu gatunków, inne natomiast mogą sobie szkodzić. W tej kwestii może nam pomóc uprawa współrzędna.
Co do cyrkulacji powietrza pod osłonami, to rozwiązaniem jest uchylanie drzwi lub kurtyn rolowanych. Pierwszy sposób stosuje się w tunelach jednowegetacyjnych, drugi natomiast wyłącznie w cieplarniach z wierzeniami bocznymi.
3# Nieskuteczne podlewanie roślin w cieplarni
Woda to jeden z najważniejszych surowców potrzebnych do rozwoju roślin. Podlewanie natomiast to najczęstszy obowiązek jaki wykonujemy podczas pielęgnacji plonu. Hobbystyczna cieplarnia, jak sama nazwa wskazuje jest dla hobbystów, którzy znaleźli pasję w ogrodnictwie. Dlatego też, nie będąc w posiadaczem profesjonalnego tunelu foliowego, trudno precyzyjnie określić porcje wody. Dużo osób robi to na “oko”. Warto przy tym pamiętać, że nie liczy się ilość wody a jej rozłożenie na metr kwadratowy.
Z czasem, kiedy rośliny odczuwają nadmiar lub braki w podlewaniu, można dostrzec na nich zmiany. Brak wody prowadzi do usychania i pojawiających się oparzeń słonecznych, natomiast zbyt duża ilość wody skutkuje pojawieniem się grzybów oraz pleśni.
- Rozwiązanie:
Wilgotność gleby zależy od wielu czynników, od jej struktury, odczynu pH, zawartości wód gruntowych oraz czynników atmosferycznych poza osłoną. A to zaledwie kilka powodów wpływających na jej brak lub nadmiar. Jeśli chcemy mieć optymalne warunki uprawy, warto zakupić miernik wilgotności. Koszt nie jest wysoki, a profity, które płyną z tego urządzenia pozwolą zaoszczędzić wiele stresów, a w szczególności uniknąć strat w roślinach.
Bardzo ważne jest, aby nie lać nigdy wody, bezpośrednio na rośliny, a u podstawy. Im bliżej korzenia tym lepiej. Bywa, że niektóre namioty wyposaża się w zautomatyzowane systemy irygacyjne. Ich koszt z roku na rok jest coraz mniejszy i przestają być kojarzone wyłącznie z profesjonalnymi tunelami foliowymi. Cena zależy od tego jak bardzo wydajny ma być układ, jednak warto poszukać samemu w sklepach internetowych. Co niektórzy majsterkowicze robią samoróbki, a w internecie można znaleźć dziesiątki solucji.
4# Złe stanowisko dla plonu
Większość warzyw i ziół potrzebuje co najmniej sześciu godzin bezpośredniego światła słonecznego. Oczywiście jest całkiem pokaźna grupa, która ma wyższe wymagania, natomiast jeszcze inne preferują stanowiska w cieniu. Dlatego już na etapie planowania warzywnika trzeba brać pod uwagę, miejsce i poziom nasłonecznienia jaki jest potrzebny do poprawnej wegetacji.
- Rozwiązanie:
Tunel foliowy to nie tylko rozwiązanie dla roślin ciepło i światłolubnych. Po odpowiednich modyfikacjach, wykorzystaniu innej osłony lub wkopaniu go tak, że wystaje wyłącznie kopuła, może spełniać inną funkcję. Sama konstrukcja ze stali ocynkowanej jest na tyle uniwersalna, że da się ją przeznaczyć do upraw grzybów albo roślin wymagających wysokiej wilgotności i niewielkiego dostępu do światła. Jedyne co się będzie zmieniać to powłoka okrywająca szkielet cieplarni.
5# Słaby stan gleby w uprawach szklarniowych
Kluczem do sukcesu w uprawie warzyw i owoców pod osłonami jest to, aby gleba była pełna składników pokarmowych. Rośliny spożywcze, pobierają z ziemi potrzebne składniki, po czym przekształcają je w masę zieloną. To z tych elementów rozwijają się kwiaty, a później owoce. Korzenne, choć mają odmienne przebieg wegetacji, to jednak mają podobne wymagania względem podłoża.
Gleba ma również strukturę, pH i odczyn który ulega z czasem pogorszeniu. Bywa, że ogrodnik musi ją dostosować do pewnych kryteriów, aby plon miał korzystne warunki. Technik jest sporo, od ekologicznych, które stawiają na kompost lub obornik, po inne zabiegi agrotechniczne, mające na celu użyźnienie podłoża.
- Rozwiązanie:
Nawożenie to co sezonowa czynność, która ma na celu dokarmianie gleby. Ta, zawierając rozbudowaną próchnicę, elementy pokarmowe i odpowiednią strukturę, ma bezpośredni wpływ na jakość plonu. To, które zabiegi i w jakim terminie trzeba przeprowadzić, zależy od rodzaju upraw. Ważne, aby po zakończonym sezonie ziemia nie cierpiała na chorobę replantacyjną oraz w dalszym ciągu była zasobna w mikro i makroelementy.
6# Rozwój chwastów pod osłonami
Nawet w tunelu foliowym rozwijają się chwasty, które zostały w ziemi po przekopaniu lub wnieśliśmy je na ubraniu, podeszwie buta itp. Sposób jest nieistotny, ważne, aby po ich dostrzeżeniu od razu je usunąć. Systematycznie pielenie spowalnia ich rozwój. Trzeba pamiętać, że dojrzewają o wiele szybciej niż plon główny i w tym czasie “kradną” składniki pokarmowe, a kiedy tylko dojrzeją rozsiewają setki nasion. Dlatego też pozwolenie im na jednorazowe rozwinięcie się, to zapewnienie sobie walki z nimi przez najbliższych kilka lat.
- Rozwiązanie:
Systematyczne usuwanie ręczne, mechaniczne lub przy użyciu herbicydów (warto ich unikać kiedy uprawiamy rośliny do celów spożywczych). Najlepiej jest jednak wyściółkować podłoże agrotkaniną lub agrowłókniną. Pamiętajmy przy, tym że sam materiał ogranicza ich rozwój, w miejscach prześwitu w dalszym ciągu rosną. Ograniczona przestrzeń sprawia jednak, że nie musimy krążyć po całej cieplarni w poszukiwaniu chwastów
7# Przyjemna uprawa w tunelu
To ile uprawiamy, powinno zależeć od tego, ile jesteśmy wstanie zjeść, przetworzyć i w końcu sprzedać. Trzeba brać pod uwagę, że im więcej roślin mamy pod osłoną, tym więcej pielęgnacji będzie nas czekać. W sytuacji, kiedy zaczynamy przygodę z ogrodnictwem, entuzjazm może nas pokonać. Widzimy cieplarnię pełną warzyw, owoców i ziół. Niestety do takiego momentu potrzeba nam trochę praktyki, której nabierzemy z czasem. Sadzimy również rośliny których normalnie byśmy nie tknęli. Hobby to nie pośpiech, trud i ciągła walka z samym sobą. Ogrodnictwo powinno cieszyć, bawić i dawać dużo satysfakcji.
- Rozwiązanie:
Łatwo jest stracić kontrolę nad warzywami i ziołami. Pomysł na zbieranie koszów pysznych, świeżych produktów może kusić cię do sadzenia roślin, których twoja rodzina nie lubi. Na przykład, jeśli twoje dzieci nie będą jeść zielonej fasoli, wykorzystaj przestrzeń w ogrodzie, aby uprawiać warzywa, które każdy może zjeść. Nie ma powodu, aby hodować wszystko, co znajdziesz w katalogu nasion. Jeśli naprawdę potrzebujesz tylko pomidorów, sałaty i papryki i co ważniejsze, nie ma potrzeby hodować 20 pomidorów, gdy dwa lub trzy wykonają pracę, nie sadź tyle. Dodatkowo, posiadanie tak wielu warzyw rosnących naraz wymaga czasu i energii i może doprowadzić do osłabienia pielenia, podlewania i innych prac.