Odpowiednia stężenie wilgotności jest korzystne dla plonu, jednak samo zjawisko ma też swoje negatywne działanie. Jako że tunel to otoczona folią konstrukcja, do stworzenia optymalnych warunków dla roślin konieczna będzie wentylacja. Mikroklimat pod osłonami ulega dynamicznym zmianom na przestrzeni dnia, miesiąca, a także pory roku. Dlatego oprócz monitorowania szklarni, wymagane będzie korygowanie klimatu pod osłonami. Choć brzmi to w skomplikowany sposób, wystarczy podnieść kurtyny z folii, co prowadzi do cyrkulacji powietrza. Przepływające powietrze przez strukturę osusza plon i namiot rolniczy, usuwa poza cieplarnię wilgoć, nadmiar ciepła oraz wspomaga zapylanie roślin. Zbyt wysokie stężenie wilgotności spowalnia proces produkcji, zwiększa szansę na pojawienie się szkodników oraz rozwój chorób, dlatego tak ważne jest wietrzenie tunelu.
Tym razem w poradniku Krosagro opowiemy, dlaczego warto oraz jak wykorzystywać wentylację w nowoczesnym tunelu foliowym.
Spis treści
Wpływ temperatury i wilgotności na plon
Stężenie wilgotności względnej to ilość pary wodnej mieszczącej się pod osłoną w powietrzu. W chwili kiedy temperatura wzrasta, wspomniana wilgotność względna obniża się, a w powietrzu ilość pary wodnej maleje. Kiedy temperatura spada, a wilgotność rośnie, powietrze jest bardziej nasycone parą. Plantator chcąc zoptymalizować procesy wegetacyjne, powinien zdawać sobie sprawę z ich przebiegu. Te zasady z całą pewnością przydadzą się w chwili, kiedy chcemy otrzymać i utrzymać korzystny mikroklimat. W tym celu należy dostosować ilość oraz częstotliwość podlewania nie tylko względem roślin, ale i warunków poza obiektem. Utrzymujący się zbyt długo nadmiar wilgoci połączony z innymi czynnikami ma znaczny wpływ na fotosyntezę i transpirację, dlatego tak ważne jest zachowanie odpowiedniego poziomu.
W jaki sposób wysoka temperatura i wilgotność szkodzą uprawom?
Brak lub niewielki przepływ powietrza w uprawach pod osłonami sprawia, że rośliny nie są w stanie odparować wody z liści. Pobieranie składników odżywczych z rozwijanej masy zielonej jest trudniejsze, co też odbija się na wzroście warzyw i owoców. Oprócz wilgotności, wysoka temperatura również może uszkodzić plon. Gorąc w bloku rolniczym prowadzi do tego, że rośliny za wszelką cenę starają się utrzymać wodę, przez co się nie rozwijają. Balans między jednym a drugim czynnikiem to kwestia praktyki i niedrogich urządzeń do monitorowania klimatu. Choć można się bez nich obyć, to jednak dzięki dokładnym danym jesteśmy w stanie o wiele lepiej zoptymalizować procesy kształtujące się pod osłoną.
Wilgoć, szkodniki i choroby w tunelu
W komfortowych dla rozwoju plonu warunkach roślina z czasem uwalnia wilgoć z liścia, która albo odparowuje albo ścieka do ziemi. Jak można się domyśleć, niewielka ilość ciepła, minimalny przepływ powietrza i wilgotność uniemożliwiają roślinie przeprowadzenie koniecznych procesów. Na przestrzeni dnia i nocy, kiedy dochodzi do sporych różnic w temperaturze, w schłodzonej szklarni skrapla się woda, osadzająca się na warzywach, owocach, stelażu i folii. Jeśli taki stan rzeczy utrzyma się w foliaku, zwiększa się szansa na pojawienie patogenów i agrofagów. Przyczyn pojawienia się patogenów można upatrywać w wielu zjawiskach. Samo pojawienie się nie jeste jeszcze nieodwracalne, po rozpoznaniu można je zwalczać. Jednakże aby uniknąć podobnych sytuacji, a nawet całkowicie się ich wystrzec, należy wietrzyć obiekt.
Metody wentylacji w szklarni foliowej
Doposażenie tunelu foliowego w takie akcesoria to początek optymalizacji upraw. Zdrowe warzywa i owoce, wolne od chorób i szkodników, bardziej komfortowe warunki do pielęgnacji roślin zwiększą wydajność plantacji. Choć tunele ekonomiczne i jednowegetacyjne sprawdzają się w uprawie, znacznie lepsze efekty otrzymuje się w tunelu foliowy wielowegetacyjnym. Metody wentylacji można podzielić na dwa sposoby:
Wentylacja pasywna
Dzięki temu rozwiązaniu pod osłona można utrzymać komfortową temperaturę dla roślin oraz prac wewnątrz tunelu. Umożliwia uniknięcie skrajnych zmian mikroklimatu. Pasywna cyrkulacja powietrza wynika z wietrzeń bocznych montowanych w cieplarni. Przybierają formę kotar z folii, które są podwijane za pomocą korby. Oprócz wietrzeń bocznych istnieje również możliwość doposażenia szklarni w zasłaniane wietrzenia dachowe. W hobbystycznych namiotach o niedużych rozmiarach wystarczy uchylenie drzwi, które choć nie dają takiego samego efektu, to częściowo zastępują uchylne kotary.
W profesjonalnych tunelach foliowych do użytku komercyjnego wspomaga się wietrzenie struktury, używając metody krzyżowej. Otwierając górne wywietrzniki oraz boczne, ciepłe powietrze (lżejsze) jest wypychane przez zimniejsze (cięższe). W ten sposób przy podłożu jest chłodniej, a przy kopule cieplej.
Trzecim sposobem wentylacji pasywnej jest chłodzenie cieplarni nocnym, zimniejszym powietrzem. Działa to w podobnie jak powyższe sposoby, z tym wyjątkiem że przeprowadza się ją po zmroku. Poprawia to warunki panujące pod osłoną, pozwala na wymianę powietrza i wspiera odparowywanie wody. Warto jednak pamiętać, że w zależności od pory roku ta metoda może wymagać ściślejszej regulacji. Choć wyrównanie wilgotności i temperatury jest konieczne, to utrata zbyt dużej ilości ciepła może być szkodliwa.
Bywa że korzystne dla plonu będzie łączenie kilku metod. Oczywiście pewne rozwiązania będą mniej lub bardziej skuteczne, w zależności od pory roku, klimatu i rodzaju upraw. Sporą korzyścią jest jednorazowy wydatek wentylację pasywną. Już na etapie zamówienia należy zaznaczyć chęć wyposażenia konstrukcji tunelu foliowego w takie rozwiązania. Taki profesjonalny tunel foliowy nie generuje kosztów zużycia energii, gdyż samo zjawisko jest wynikiem działań natury.
Na efektywność wentylacji pasywnej mają wpływ warunki panujące poza obiektem. Dobrym rozwiązaniem jest jej łącznie z wietrzeniem mechanicznym, które umożliwia większą interwencje w mikroklimat. Korzystanie z obu rozwiązań prowadzi do lepszej wydajności.
Wentylacja mechaniczna
Połączenie obu metod ma na celu wytworzenie skutecznego systemu oraz praktyk. Bywa że sama wentylacja pasywna nie będzie na tyle wydajna, aby spełnić potrzeby wielkopowierzchniowych cieplarni. Jednakże łącząc ją z mechaniczną, można doprowadzić do stanu, w którym parametry temperatury i wilgotności są precyzyjnie dopasowane. Pomogą w tym wentylatory, zamgławiacze, systemy chłodzenia, osuszacze i wiele innych mniej lub bardziej skomplikowanych urządzeń. Narzędzia te nie tylko przyspieszają cały proces wegetacji, ale i – w przypadku zautomatyzowanych systemów – działają 24 godziny na dobę. Za pomocą czujników wykrywają nieprawidłowości, po czym starają się unormować mikroklimat. Choć takie systemy wiążą się z wydatkami, to prowadzą do zwiększenia produkcji oraz poprawienia jej stanu. Wiele prac naukowych wskazuje, że jest to korzystne rozwiązanie. Co ważne, warto też brać pod uwagę, że zautomatyzowany tunel foliowy to duża oszczędność w sile roboczej. Znalezienie odpowiednio wykwalifikowanych pracowników nie jest takie łatwe, a już sam koszt wynajęcia jest bardzo wysoki.
Automatyzacja tunelu foliowego
Choć dla wielu osób brzmi to bardzo futurystycznie, to wiele gospodarstw i farm stawia na automatyzację i skomputeryzowanie metod uprawy. Ma to swoje zalety. Oprócz wspomnianej wydajności i bardziej precyzyjnego mikroklimatu, który da się wytworzyć pod osłonami, wiąże się to z mniejsza liczbą prac, a zarazem z większą wydajnością. W perspektywie wydatków bardziej dokładne dostosowanie do potrzeb roślin umożliwia uniknięcie lub zminimalizowanie wydatków przy maksymalizacji plonu.
Komercyjne konstrukcje do upraw pod osłonami
Marka Krosagro posiada w ofercie szereg produktów przeznaczonych do produkcji roślinnej. Przedsiębiorca może zamówić konstrukcje pod klucz, tak aby każdy z aspektów szklarni idealnie wpasował się w typ, rodzaj i metody uprawy. Optymalne rozwiązania prosto od producenta cieplarni sprawiają, że plantator ma pewność na każdym etapie wegetacji, że rośliny będą miały sprzyjające warunki. 21 lat doświadczenia firmy Stal Impex, z której rozwinął się produkt Krosagro, to gwarancja stabilności i solidności produktów.
