Penstemon to bylina z rodziny trędownikowatych, mało popularna w Polsce, jednak w ostatnim czasie coraz częściej gości na rodzimych rabatach. Gatunek pochodzi z zachodniej części Ameryki północnej (w samej Kalifornii występuje 58 odmian) i obejmuje aż 250 odmian, zróżnicowanych pod względem wysokości i barwy, najpopularniejsze wśród nich są penstemony bródkowe, palczaste, kosmate, ogrodowe, Hertwega oraz Davidsonii. Wśród penstemonów są niewielkie odmiany płożące (10-30 cm), jak również rośliny o pokroju krzewiastym lub dorastające nawet do 2 metrów olbrzymy, mające formę wzniesioną i kępiastą. Istnieje jeden mianownik pomiędzy licznymi odmianami penstemonu, mianowicie wszystkie mają długi okres kwitnienia (od lata do późnej jesieni), w którego czasie zawiązują piękne, zbudowane wargowo, dzwonkowate kwiaty, zebrane w smukłe, wiechowate kwiatostany. Najczęściej mają one kolor biały, czerwony, różowy lub fioletowy, zdarzają się również odmiany dwukolorowe, nie wydzielają zapachu, jednak przyciągają roje owadów zapylających.
Spis treści
Jak przycinać penstemon?
W zależności od wielkości i formy penstemony mogą zdobić rabaty kwiatowe, doskonale prezentując się w grupach, rosnąć w donicach, zdobiąc tarasy i balkony, mniejsze odmiany, świetnie zaś prezentują się na skalniakach i wysypanych żwirem obwódkach. Widok kwitnących penstemonów nasuwa skojarzenie z sielskim wiejskim ogrodem, przenosząc nas w bezpieczną, pełną radości i beztroski krainę dzieciństwa. Warto dowiedzieć się więcej o wymaganiach i pielęgnacji tych pięknych roślin, aby z powodzeniem uprawiać je w swoim otoczeniu. Dobrą wiadomością jest, że wszystkie odmiany penstemonów mają zbliżone wymagania, nie będąc roślinami trudnymi w utrzymaniu.
Penstemony uwielbiają słoneczne, przewiewne stanowiska, na niedobór światła reagując słabszym kwitnieniem. Najlepszym podłożem dla nich będzie żyzna, dobrze przepuszczalna gleba, bogata w próchnicę, umiarkowanie wilgotna, o obojętnym odczynie. W warunkach naturalnych rosną na ziemiach żwirowo- kamienistych, jeżeli więc mamy gliniastą glebę, możemy dodać do niej żwiru oraz piasku. Penstemony dobrze znoszą suszę, częściej możemy podlewać je tylko podczas upałów. Także, jeśli chodzi o zasilanie, roślinom wystarczy dodany do ziemi na wiosnę kompost.
Pomimo że pemstemony są tak łatwe w pielęgnacji, że ich uprawę polecić możemy nawet początkującym ogrodnikom, warto dowiedzieć się więcej na temat ich pielęgnacji i zapoznać się z praktykami ogrodniczymi, które są niezbędne, aby roślina ukazała pełnię swej urody.
Jak przycinać Penstemon?
Coroczne przycinanie jest ważną częścią pielęgnacji penstemonów i służy odmłodzeniu roślin i nadania im zgrabnego pokroju. Przycinać możemy zarówno wiosną, kiedy roślina dopiero zaczyna budzić się do życia, jak i jesienią, kiedy przekwita.
Przycinanie pędów na wiosnę
Usuń stare pędy, gdy penstemon rozwinie nowe w okresie wiosennym. W ten sposób roślina skupi całą swoją energię na wzrost młodych pędów i zawiązywanie kwiatów.
Przed rozpoczęciem przycinania obejrzyj uważnie swoją roślinę, aby przekonać się, czy nowe pędy wyrosły z podstawy rośliny, czy ze starych łodyg.
Nowy wzrost ze starych łodyg
Jeśli młode pędy wyrastają ze starych, należy przyciąć je tuż nad nowymi odrostami.
Nowy wzrost u podstawy rośliny
W takim przypadku możesz przyciąć stare łodygi, obcinając je do poziomu gleby.
Brak nowego wzrostu
Jeśli młode pędy nie uformowały się, możesz przyciąć całą roślinę tak, jak zwykle (powyżej najniższego zestawu prawdziwych liści).
Przycinanie pędów przed zimą
Późną jesienią, doświadczeni ogrodnicy, przycinają krótko nadziemną część rośliny, usuwając stare, uszkodzone pędy. W ich miejsce wyrosną na wiosnę nowe, młode przyrosty, zabieg poprawi także długość i jakość kwitnienia. Dodatkową korzyścią jest, że cięcie ułatwi zabezpieczenie rośliny przed mrozem. Penstemony są bowiem odporne, jednak mogą ucierpieć wskutek działania niskich temperatur, przed pierwszymi przymrozkami okryj je stroiszem lub grubą warstwą ściółki, korą i starymi liśćmi. W cieplejszych rejonach, gdzie zimy są dość łagodne, możesz przyciąć pemstemony o jedną trzecią wysokości, po tym jak przestaną kwitnąć.
Jak usuwać obumarłe kwiatostany?
Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym, który wzmacnia kwitnienie i znacznie je wydłuża, jest szczypanie usychających główek kwiatowych i przycinanie pędów zaraz pod pierwszym zestawem liści pod kwiatostanami. Zabieg ten sprzyja wzrostowi nowych pędów oraz zapobiega tworzeniu się nasion, na których produkcję roślina zużywa dużo energii, co wpływa na jej słabsze kwitnienie. Jeśli jednak zależy ci na zebraniu nasion, możesz pozostawić kilka nieprzyciętych łodyg kwiatowych.
Jak rozmnażać Penstemony?
Najbardziej popularną metodą jest rozmnażanie generatywne, przez nasiona, a najlepszą porą na ich wysiew jest jesień. Nasiona umieszczaj w pojemnikach wypełnionych mieszanką piasku i torfu, w proporcji 1:3. Kiedy nadejdzie zima, należy wystawić pojemniki na zewnątrz, aby nasiona poddane były procesowi stratyfikacji, czyli działaniu niskich temperatur, zabieg taki przyspiesza i usprawnia kiełkowanie nasion. Wiosną możesz przepikować młode sadzonki, tam gdzie planujesz ich docelową uprawę.
Inną metodą propagacji penstemonu jest ukorzenianie sadzonek z pędów bocznych rośliny. Najlepszym czasem na pobranie pędów jest póżne lato lub jesień. Ucinamy młode, niekwitnące odrosty pędów bocznych, usuwamy dolny zestaw liści i zanurzamy miejsce cięcia w ukorzeniaczu. Umieść sadzonki w pojemniku, wypełnionym mieszanką kompostu i perlitu lub piasku i torfu. Powinny ukorzenić się po około 3 tygodniach. Wynieś sadzonki do pomieszczenia, w którym utrzymasz temperaturę około 5 stopni C i przezimuj w stabilnych bezpiecznych warunkach, najlepiej tunelu foliowym lub szklarni.
Dobrą metodą rozmnażania, a także doskonałym sposobem na odmłodzenie dojrzałej rośliny, jest podział bryły korzeniowej rośliny. Podziału należy dokonywać co 2-3 lata, odkopując wczesną wiosną całą roślinę z ziemi i dzieląc jej bryłę korzeniową na części, których ilość uzależniona jest od wielkości rośliny matecznej.
Pielęgnacja sadzonek penstemonu
Sadzonki penstemonu najlepiej umieścić w miejscu o rozproszonym świetle i dobrej cyrkulacji powietrza. Zapewnij im ochronę przed mrozem i niskimi temperaturami. Kiedy zobaczysz, że sadzonki wypuszczają młode liście, a temperatura na zewnątrz jest stabilna, możesz zacząć je hartować i przesadzić w docelowe miejsce. Pamiętaj o regularnym podlewaniu sadzonek, jednak uważaj, aby nie zalać nadmiernie podłoża, ponieważ może doprowadzić to do gnicia i chorób grzybiczych. Wiosną koniecznie zasil młode rośliny nawozem organicznym, najlepiej kompostem.
Dlaczego najlepiej jest uprawiać sadzonki w tunelu hobbystycznym?
Jest kilka powodów, dla których powinieneś spróbować umieścić sadzonki penstemonu w tunelu hobbystycznym. Po pierwsze, możesz chronić je przed szkodnikami takimi jak, mszyce, wciornastki lub gąsienice, które mogą łatwo uszkodzić lub doprowadzić do obumarcia młodych, delikatnych roślin. Penstemony są również podatne na kilka niebezpiecznych chorób, między innymi: zgniliznę korzeni, rdzę i mączniaka prawdziwego. Uprawa w zamkniętej przestrzeni izoluje sadzonki przed rozprzestrzenianiem się chorób przenoszonych przez sąsiadujące uprawy i zmniejsza ryzyko uszkodzenia roślin.
Tunele hobbystyczne są również przydatne jako zabezpieczenie delikatnych bylin przed niekorzystną pogodą i zmienną temperaturą. Umieszczenie ich wewnątrz konstrukcji, chroni je przed ulewnymi deszczami, silnymi wiatrami, mrozem i śniegiem. Sadzonki mogą przezimować w bezpiecznych warunkach, w których sterujesz klimatem, tak, aby był idealnie dostosowany do ich wymagań.
Końcowe przemyślenia na temat uprawy penstemonu
Penstemony to efektowne rośliny, które dopiero niedawno zaczęły częściej gościć w rodzimych ogrodach. Bogactwo odmian, zróżnicowanych wielkością i barwą daje możliwość tworzenia wspaniałych aranżacji kwiatowych, zdobiących nie tylko rabaty, ale również skalniaki, obwódki oraz balkony i tarasy. Wielką zaletą penstemonów jest ich łatwa uprawa oraz długi okres kwitnienia, podczas którego zachwycają widokiem niesamowitych, dzwonkowatych kwiatów.
