Wielu osobom drobne kwaśne owoce agrestu kojarzą się z dzieciństwem. W sumie nic w tym dziwnego, ponieważ jeszcze kilka lat temu w niemal każdym ogródku można było znaleźć krzew, na którym rosły te owoce. Dzięki pektynie, która jest w nich zawarta, były i nadal są idealnym składnikiem konfitur, marmolad oraz galaretek. Jako naturalny składnik żelujący i zagęstnik owoce agrestu dodaje się do przetworów. Co ciekawe, wiele wykwintnych kuchni stosuje je jako dodatek do mięs, nadający im słodko-kwaśny smak.
Krzew nie wymaga wiele opieki, wystarczy odpowiednio zabezpieczyć go przed mrozem i pielęgnować pod osłoną. Jest to jeden z krzewów owocowych, który prędko zaczyna wegetację (kwiecień) oraz kwitnienie (maj). Ze względu na zdarzające się wtedy przymrozki, aby uniknąć strat w plonie, dobrym sposobem jest uprawianie krzewu w cieplarni.
W tej części poradnika doradzimy, jak krok po kroku uprawiać agrest w tunelu, aby otrzymać wiele smacznych owoców pełnych soczystego miąższu.
Spis treści
Warunki glebowe i klimatyczne do uprawy agrestu
- Gleba
Pełny potencjał roślina zyskuje na ziemiach żyznych, bogatych w próchnicę i dobrze spulchnionych. Średnio wilgotne podłoże piaszczysto-gliniaste będzie najlepszym do rozwoju systemu korzeniowego. Odczyn powinien być lekko kwaśny, oscylujący na granicy pH 6,0 do 6,5. Jest to jednak na tyle odporny krzew, że poradzi sobie również na gorszych glebach, mniej lub bardziej zasobnych w składniki odżywcze i minerały. Trzeba jednak pamiętać o tym, że im bardziej komfortowe warunki dla rośliny, tym większy i bardziej obfity plon.
Należy mieć świadomość, że agrest nie przepada za ziemią podmokłą, dlatego sadzi się go w namiocie ogrodniczym daleko od roślin, które wymagają obfitego podlewania.
- Stanowisko
Tunel foliowy, który został korzystnie ustawiony na wystawie północnej, przekaże roślinie przez folię odpowiednią ilość ciepła i promieni słonecznych. Należy unikać jakichkolwiek zacienień, gdyż sprzyjają rozwojowi patogenów. Bez optymalnej ilości światła słonecznego owoce staną się kwaśne i mało aromatyczne.
Choć sama roślina jest mrozoodporna, to rozwijające się w maju kwiatostany mogą opaść z powodu przymrozków. Im więcej kwiatostanów przerzedzonych przez chłód, tym mniej owoców. Dlatego tak istotne jest ochronienie krzewu przed mrozem. Pomoże w tym rozłożony nad owocowym krzewem tunel ogrodniczy, który dzięki folii wytworzy swoisty mikroklimat pod osłoną.
Uprawa agrestu krok po kroku
- Termin sadzenia
Krzew agrestu zaczyna wegetację dość wcześnie, dlatego o wiele korzystniej jest sadzić go na jesień (od połowy października do listopada) niż wiosną. Wprowadzenie go pod osłonę po zimie będzie wymagać dodatkowej ochrony, ponieważ będzie bardziej podatny na uszkodzenia pąków. Natomiast jesienią zdąży jeszcze rozwinąć system korzeniowy na tyle, aby przyjąć się w glebie.
- Przygotowanie podłoża
Gleba powinna być starannie spulchniona na głębokość 40 cm, a wszelkie chwasty i pozostałości roślin usunięte ze stanowiska, w którym będzie dojrzewać agrest. Dołek na sadzonkę powinien być na tyle głęboki, aby korzenie swobodnie się w nim mieściły i nie były podwinięte ku górze. Sadzonki sadzi się o 5 cm niżej niż rosły w szkółce lub doniczce. Na koniec należy dokładnie ubić ziemię oraz kopczyk, po czym obficie podlać.
- Rozstaw
Sadząc agrest w rządkach, odległość między krzewami powinna wynosić 1,5 x 2 m, natomiast prowadząc krzew metodą pienną 1,5 x 1,5 m. Ten drugi sposób znacznie ułatwi pielęgnację oraz późniejszy zbiór plonu. Jeśli tunel ogrodniczy ma konstrukcję łukową, należy pamiętać, aby odpowiednio oddalić go od ścian z folią, w celu uzyskania bardziej dogodnego dostępu do krzewu.
- Pielęgnacja agrestu
Krzew porzeczki agrestowej źle znosi suszę. Dlatego dobrym sposobem, aby ograniczyć podlewanie i parowanie gleby, jest ściółkowanie podłoża. Agrotkanina w tunelu foliowym nie jest dużym wydatkiem, a wytwarza o wiele lepsze warunki do rozwoju agrestu.
- Odchwaszczanie
Istotne dla poprawnego rozwoju agrestu jest systematyczne odchwaszczanie. Jeśli krzewy zostały okryte agrotkaniną, ogrodnicy mają o wiele mniej plewienia, gdyż materiał ogranicza rozwój chwastów.
- Nawożenie
Agrest można zasilać na kilka sposobów, jest rośliną kompatybilną z różnymi rodzajami nawozów, więc to od uprawiającego zależy, którą z metod będzie stosował. Krzew korzystnie reaguje na nawożenie kompostem, obornikiem, a sadząc zielony nawóz (gorczyca, łubin) przed nasadzeniem agrestu, przygotujemy mu o wiele lepszy start w początkowej fazie rozwoju.
- Podlewanie
Płytki system korzeniowy rośliny sprawia, że jest bardzo podatna na wszelkie niedobory wody. Przeciągające się susze negatywnie wpływają na zdrowie, kwitnienie i owocowanie. W przypadku dwóch ostatnich faz rozwoju należy pamiętać o regularnym podlewaniu. Jeśli do namiotu ogrodniczego został dołączony system rynnowy, odprowadzona deszczówka może być używana do podlewania.
Cięcie krzewu agrestowego
Bardzo istotnym zabiegiem wpływającym na zdrowie i plonowanie agrestu jest cięcie krzewu. Pierwsze cięcie przeprowadza się bezpośrednio po nasadzeniu. Ma ono wspomóc rozkrzewianie i rozwój młodych pędów. W kolejnych latach taki zabieg przeprowadza się, aby uniknąć zagęszczenia rośliny i zagwarantować pożywne owoce. Bez odpowiedniej pielęgnacji agrestu rosnące w zbyt dużym zagęszczeniu owoce są znacznie mniejsze i wolniej dojrzewają.
- Optymalne plonowanie
Najlepsze i najbardziej pożywne owoce uzyskuje się z krótkopędów, które kształtują się na pędach jedno-, dwu-, trzy- i czteroletnich. Starsze pędy można wyciąć, aby odciążyć roślinę, ta zaś skupi się na rozwoju nowych odgałęzień, które obrodzą nowymi owocami. Wszelkie słabe, porażone chorobami, ciągnące się po podłożu lub rzucające zbyt dużo cienia pędy należy usunąć.
- Formowanie agrestu
Krzew prowadzi się w taki sposób, aby miał luźny pokrój oraz lekko wzniesioną i nasłonecznioną z każdej strony koronę. Na początku rozwoju krzewu wybiera się 4 najsilniejsze jednoroczne pędy, a resztę wycina. Należy doprowadzić do sytuacji, kiedy agrest rozwinął 16 pędów, z czego 4 jednoroczne, 4 dwuletnie, 4 trzyletnie i 4 czteroletnie. Zabiegi związane z formowaniem agrestu przeprowadza się w lutym i marcu, zanim krzew rozpocznie wegetację.
Zbiór i przechowywanie agrestu
Sporym utrudnieniem w pielęgnacji i zbiorze owoców są rozwijające się kolce. Oczywiście na rynku dostępne są odmiany bezkolcowe, jednak wystarczy prowadzić roślinę piennie, a zminimalizuje się ryzyko ukłucia oraz powstawania ran. W połowie czerwca, a maksymalnie w sierpniu, owoce gotowe są już do zbiorów. Nie należy zwlekać, gdyż na krzewie mogę pozostać jeszcze ok. 20 dni. Po tym czasie staną się zbyt przejrzałe i mniej smakowite. W temperaturze 0°C owoce agrestu mogą być przechowywane przez miesiąc, jednak wiele osób bezpośrednio po zbiorze przerabia je na nalewki, konfitury, soki, marmolady i galaretki.
